میدان سلمان: مقایسه آخرین وضعیت استخراج نفت و گاز بین ایران و امارات

همکارنفتی | میدان سلمان یک میدان نفتی-گازی مشترک بین ایران و امارات متحده عربی (به ویژه امارت دبی) در خلیج فارس است.

میدان نفتی سلمان در استان هرمزگان در ۱۴۴ کیلومتری جنوب جزیره لاوان قرار گرفته است.این میدان در جریان فعالیت شرکت نفت در لاوان و در ۱۹۶۰ میلادی کشف شد. اولین چاه اکتشافی آن در ژوئن ۱۹۶۵ حفر شده و تولید آن از سال ۱۹۶۸ آغاز گردید. میدان نفتی سلمان براساس آخرین آمارهای ارائه شده هم اکنون دارای ۴۴ حلقه چاه نفتی و ۱۰ حلقه چاه گازی است.

قراردادهای متعددی در خصوص نحوه بهره برداری این میدان منعقد گردید که مهم ترین این قرارداد قرارداد کرسنت است

این میدان بیشتر به عنوان یک میدان نفتی شناخته میشود، اما بخش گازی آن نیز وجود دارد. مقایسه برداشت گاز از این میدان بین ایران و امارات متحده عربی به شرح زیر است:

۱. وضعیت ایران در میدان سلمان:

ذخایر گازی ؛

بخش گازی میدان سلمان نسبتاً کوچک است و تمرکز اصلی ایران بر استخراج نفت از این میدان بوده است. ذخایر گاز این میدان عمدتاً همراه با نفت (گاز همراه) است و حجم آن در مقایسه با میدانهای غول پیکر گازی ایران (مانند پارس جنوبی) ناچیز است.

تولید گاز ؛

ایران تاکنون برنامه های جدی برای توسعه بخش گازی سلمان اجرا نکرده است. تولید گاز از این میدان عموماً به گاز همراه (Associated Gas) محدود میشود که حجم آن به چند ده میلیون فوت مکعب در روز میرسد. این مقدار در مقایسه با کل تولید گاز ایران (بیش از ۱ میلیارد متر مکعب در روز) بسیار ناچیز است.

چالشها: 

- تحریمها و محدودیت دسترسی به فناوریهای پیشرفته. 

- اولویت دهی ایران به توسعه میدانهای گازی عظیمتر (مانند پارس جنوبی). 

- کمبود سرمایه گذاری خارجی به دلیل ریسکهای سیاسی و اقتصادی.

۲. وضعیت امارات (دبی) در میدان سلمان:

ذخایر و توسعه: 

سهم امارات از میدان سلمان (با نام میدان فتح یا Fateh) عمدتاً متمرکز بر بخش نفتی است، اما امارات از دهه ها پیش با استفاده از فناوریهای پیشرفته و مشارکت شرکتهای بین المللی، بهره برداری از این میدان را توسعه داده است. برداشت گاز از این میدان نیز به صورت گاز همراه انجام میشود.

تولید گاز: 

امارات به دلیل زیرساختهای قوی و سرمایه گذاریهای گسترده، توانسته است تولید گاز همراه از سهم خود در میدان سلمان را به طور مؤثری مدیریت کند. تولید گاز امارات از این میدان به صدها میلیون فوت مکعب در روزمیرسد که چندین برابر تولید ایران است.

استراتژی امارات: 

- استفاده از فناوریهای نوین برای بازیابی گاز همراه و تزریق آن به مخزن برای افزایش برداشت نفت. 

- همکاری با شرکتهای بین المللی مانند دلما (Dragon Oil)برای توسعه میدان. 

- تمرکز بر تبدیل گاز همراه به برق یا استفاده در صنایع پتروشیمی.

۳. مقایسه کلیدی ایران و امارات در میدان سلمان:

امارات با بهره گیری از فناوری پیشرفته، سرمایه گذاری خارجی، و مدیریت کارآمد، موفق شده است سهم خود از میدان مشترک سلمان را به طور مؤثری توسعه دهد و از گاز همراه به عنوان یک منبع درآمد استفاده کند. 

ایران به دلیل تحریمها، محدودیت فناوری، و اولویتدهی به میدانهای گازی دیگر، نتوانسته است از پتانسیل بخش گازی میدان سلمان بهرهبرداری قابل توجهی انجام دهد. 

شکاف تولید گاز بین دو کشور در این میدان مشترک، نشان دهنده تفاوت در استراتژی های توسعه ای، جذب سرمایه گذاری، و دسترسی به فناوریهای روز دنیا است.