ذخایر بی رقیب، آینده مبهم؛ ونزوئلا در تله تحریم و بحران

همکارنفتی | سرویس خبری 《تحلیل و گزارش» 

ونزوئلا، دارنده بزرگ‌ترین ذخایر نفتی اثبات‌شده جهان و یکی از قدرت‌های بالقوه انرژی، در حالی در مرکز معادلات ژئوپلیتیک قرار گرفته که بحران‌های سیاسی داخلی، تحریم‌های خارجی و ضعف مدیریتی، این ظرفیت عظیم را به چالش کشیده است. کاهش تولید نفت از بیش از ۳.۵ میلیون بشکه در دهه ۹۰ به حدود یک میلیون بشکه امروز، روابط پرتنش با آمریکا و نزدیکی به روسیه، چین و ایران، این کشور را به نقطه‌ای حساس در رقابت‌های جهانی بدل کرده است. تحلیلگران هشدار می‌دهند هرگونه تشدید تنش یا درگیری نظامی می‌تواند بازار جهانی انرژی را با شوک عرضه مواجه سازد و قیمت نفت خام را تا ۸ دلار در هر بشکه افزایش دهد؛ رخدادی که پیامدهای آن فراتر از مرزهای ونزوئلا، بر امنیت غذایی و اقتصاد جهانی نیز سایه خواهد انداخت.  

ونزوئلا به‌عنوان یکی از کشورهای کلیدی آمریکای لاتین، جایگاهی راهبردی در معادلات انرژی و سیاست جهانی دارد. این کشور با در اختیار داشتن بزرگ‌ترین ذخایر نفتی اثبات‌شده جهان و ذخایر عظیم گاز طبیعی، از منظر منابع انرژی در سطح بین‌المللی اهمیت ویژه‌ای یافته است. با وجود این ظرفیت عظیم، بحران‌های سیاسی و اقتصادی داخلی و فشارهای خارجی موجب شده است که این توان بالقوه به‌طور کامل بالفعل نشود و آینده آن با ابهامات جدی روبه‌رو باشد.  

ذخایر انرژی

ونزوئلا بیش از 303 میلیارد بشکه نفت اثبات‌شده دارد که آن را در صدر کشورهای جهان قرار می‌دهد. بخش عمده این ذخایر در کمربند نفتی اورینوکو واقع شده و شامل نفت فوق‌سنگین است که استخراج آن نیازمند فناوری پیشرفته و سرمایه‌گذاری کلان می‌باشد. علاوه بر نفت، این کشور حدود 195 تریلیون فوت مکعب گاز طبیعی ذخیره دارد و در میان ده کشور نخست جهان از نظر ذخایر گازی جای می‌گیرد. این منابع بالقوه می‌توانند ونزوئلا را به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان انرژی در جهان بدل کنند، اما شرایط سیاسی و اقتصادی مانع تحقق این ظرفیت شده است.  

حاکمیت و تاریخچه نفت

از سال 2013 تاکنون، نیکولاس مادورو ریاست جمهوری ونزوئلا را بر عهده دارد. او پس از درگذشت هوگو چاوز به قدرت رسید و با وجود بحران‌های اقتصادی و سیاسی، همچنان کنترل دولت را حفظ کرده است. ونزوئلا در سال 1830 استقلال خود را اعلام کرد. نخستین کشف نفت مهم در سال 1914 با چاه زوماکه I صورت گرفت. در دهه 1920، انفجار چاه باروسو شماره 2 در منطقه ماراکایبو نقطه عطفی در تاریخ نفت این کشور بود و ونزوئلا را به یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت جهان بدل ساخت.  

شرکت‌های سرمایه‌گذار و روند تولید

در آغاز قرن بیستم، شرکت‌های بزرگ بین‌المللی همچون Royal Dutch Shell و Standard Oil of New Jersey وارد صنعت نفت ونزوئلا شدند. این سرمایه‌گذاری‌ها موجب شد که کشور در دهه‌های بعدی به یکی از مهم‌ترین تأمین‌کنندگان نفت خام برای بازارهای جهانی تبدیل شود. حضور این شرکت‌ها پایه‌گذار ساختار اولیه صنعت نفت ونزوئلا بود که بعدها با ملی‌سازی نفت در دهه 1970 تغییر یافت.  

تولید نفت ونزوئلا که در دهه 1990 به بیش از 3.5 میلیون بشکه در روز رسیده بود، اکنون به حدود یک میلیون بشکه کاهش یافته است. تحریم‌های ایالات متحده، فرسودگی زیرساخت‌ها، فساد گسترده و کمبود سرمایه‌گذاری خارجی از عوامل اصلی این سقوط محسوب می‌شوند. صادرات نفت عمدتاً به چین و هند انجام می‌شود، اما محدودیت‌های مالی و حمل‌ونقل مانع از بازگشت این کشور به جایگاه پیشین خود شده است.  

دلایل افزایش تنش و احتمال جنگ

فشارهای سیاسی و اقتصادی آمریکا، محاصره نفتی و اتهامات مربوط به قاچاق مواد مخدر و همکاری با کشورهای رقیب واشنگتن از جمله دلایل افزایش تنش‌ها هستند. روابط نزدیک ونزوئلا با روسیه، چین و ایران نیز به‌عنوان تهدیدی برای نفوذ آمریکا در آمریکای لاتین تلقی می‌شود.  

تأثیر احتمالی جنگ بر بازار جهانی نفت

هرگونه جنگ یا محاصره کامل نفتی ونزوئلا می‌تواند بازار جهانی نفت را با کمبود عرضه مواجه کند. پیش‌بینی می‌شود در چنین شرایطی قیمت نفت خام بین 5 تا 8 دلار در هر بشکه افزایش یابد. این افزایش به‌ویژه در بخش نفت سنگین و دیزل محسوس خواهد بود، زیرا پالایشگاه‌های بسیاری در آمریکا و آسیا به نفت سنگین ونزوئلا وابسته‌اند. همچنین اختلال در صادرات گاز و فرآورده‌های پتروشیمی می‌تواند بر قیمت مواد غذایی و کود شیمیایی در سطح جهانی اثرگذار باشد.  

جمع‌بندی

ونزوئلا با وجود ذخایر عظیم نفت و گاز، به دلیل بحران‌های سیاسی، تحریم‌های خارجی و ضعف مدیریتی، از جایگاه پیشین خود فاصله گرفته است. آینده این کشور به‌شدت به تحولات سیاسی داخلی و روابط خارجی آن وابسته است. هرگونه درگیری نظامی یا تشدید تحریم‌ها نه‌تنها سرنوشت ونزوئلا را تغییر خواهد داد، بلکه بازار جهانی انرژی را نیز با شوک‌های جدی مواجه می‌سازد. 

تصاویر مرتبط