رویای رهایی از سوخت فسیلی

همکارنفتی به نقل از دنیای اقتصاد، آینده حمل‌ونقل الزاما به معنی رهایی حداکثری از سوخت‌های فسیلی نیست، بلکه برای سال‌ها شاهد مصرف هیدروکربن‌ها در وسایل نقلیه خواهیم بود. اما خودروهای احتراق داخلی فعلی، به سمت آینده‌ای هیبریدی با راندمان بالاتر و دوستدار محیط زیست متمایل می‌شوند.

حمید ملازاده : تقریبا همه پیش‌بینی‌‌‌ها درباره آینده حمل‌ونقل بر برقی‌‌‌سازی وسایل نقلیه متمرکز شده و دنیایی را تصویر می‌کند که در آن، جاده‌ها مملو از وسایل نقلیه الکتریکی (EVs) شده و موتورهای احتراق داخلی (ICE) به رویا پیوسته‌اند، با این حال همه به این اتوپیای خودروهای الکتریکی اعتقاد ندارند. شرکت‌های بزرگی مانند رنوی فرانسه، جیلی چین و اخیرا آرامکوی‌عربستان، به آینده‌‌‌ای متفاوت اعتقاد دارند و در حال سرمایه‌گذاری بر روی خودروهای ICE هستند. این امر نشان می‌دهد که شاید آینده حمل‌ونقل به اندازه‌‌‌ای که انتظار می‌رود، برقی نباشد. در پایان ماه مه، رنو و جیلی از ایجاد شرکت Horse Powertrain، یک سرمایه‌گذاری مشترک با هدف توسعه فناوری خودروهای ICE خبر دادند. مدیرعامل رنو اعلام کرد؛ این شرکت قصد دارد در «موتورهای احتراق داخلی با آلایندگی بسیار کم و فناوری‌های هیبریدی با کارآیی بالا» پیشتاز باشد. این نشان از تعهد به کربن‌‌‌زدایی دارد، اما از طریق افزایش راندمان ICE به‌جای تکیه صرف بر برقی‌کردن خودرو‌ها.

مشارکت آرامکوی‌ عربستان

مشارکت آرامکوی‌عربستان در این سرمایه‌گذاری توجه بسیاری را به خود جلب کرده‌است. تصمیم این غول نفتی برای سرمایه‌گذاری در Horse Powertrain بعد از آن اتخاذ شد که سرمایه‌گذاری آن در Lucid Motors، شرکت تولیدکننده خودروهای برقی، عملکرد ضعیفی داشت. قیمت سهام لوسید‌موتورز از بیش از ۵۰دلار به کمتر از ۹دلار در سه سال‌گذشته کاهش‌یافته و این شرکت نتوانسته به اهداف تحویل خود برسد، حتی با وجود ثبت رکورد تحویل ۲۳۹۴خودرو در نیمه اول امسال.

جذابیت موتورهای احتراق داخلی

با وجود تمام هیاهویی که پیرامون خودروهای برقی وجود دارد، خودروهای ICE همچنان بر بازار تسلط دارند. بسیاری از رانندگان به دلایل گوناگون، همچنان خودروهای ICE را به EVها ترجیح می‌دهند. یکی از عوامل مهم، مقرون به صرفه‌بودن است. خودروهای برقی، به‌رغم تلاش‌ها برای کاهش هزینه‌ها و یارانه‌های دولتی، همچنان گران‌‌‌تر از خودروهای ICE مشابه هستند. یک نکته مهم دیگر، زمان مورد‌نیاز برای سوخت‌‌‌گیری یا شارژ است، درحالی‌که طرفداران EV‌ها بر راحتی شارژ شبانه در خانه تاکید می‌کنند، این فرضیه به شرطی درست است که رانندگان یک پارکینگ اختصاصی داشته باشند که برای بخش قابل‌توجهی از جمعیت جهانی صدق نمی‌کند. زیرساخت‌های شارژ عمومی هنوز ناکافی است و برای بسیاری از مردم، خودروهای ICE که زمان سوخت‌‌‌گیری سریع‌تری دارند، کاربردی‌‌‌تر هستند.

وضعیت در چین

چین، بزرگ‌ترین بازار خودروی جهان، مثال خوبی از این واقعیت است. با وجود فروش بالای خودروهای برقی در این کشور، این خودروها هنوز بخش کوچکی از کل بازار را تشکیل می‌دهند. تا ژوئن، چین ۴۴۰‌میلیون خودرو در جاده‌‌‌ها داشت که تنها ۱۸‌میلیون از آنها خودروهای برقی بودند، یعنی تنها 4.1درصد از کل موجودی بازار. با وجود سرمایه‌گذاری‌های بزرگ در زیرساخت‌های شارژ و تلاش برای مقرون‌به‌صرفه‌تر‌کردن خودروهای برقی، اکثر رانندگان چینی همچنان خودروهای ICE را انتخاب می‌کنند. کارشناسان صنعتی مانند ماتیاس جیانینی، مدیرعامل Horse Powertrain، پیش‌بینی می‌کنند؛ وسایل نقلیه ICE همچنان در آینده حضوری پررنگ خواهند داشت. او پیش‌بینی می‌کند حتی تا سال‌۲۰۴۰، بیش از نیمی از خودروها همچنان به‌نوعی از موتور احتراق داخلی مجهز خواهند بود، خواه موتورهای خالص ICE، هیبریدی کامل یا هیبریدی پلاگین.

چالش‌های زیرساختی

یکی دیگر از موانع اصلی در راه پذیرش گسترده خودروهای برقی، مساله اقتصادی است. تولید خودروهای الکتریکی در مقایسه با خودروهای سنتی ICE هنوز گران‌‌‌تر است. هزینه‌های بالای باتری‌ها که گران‌‌‌ترین جزء یک EV هستند، یکی از دلایل اصلی این امر به حساب می‌آید. به‌رغم کاهش قیمت باتری‌ها در طول سال‌های گذشته، آنها هنوز بخش قابل‌توجهی از کل هزینه خودرو را تشکیل می‌دهند. این امر باعث می‌شود که EVها برای مصرف‌کنندگان عادی مقرون‌به‌صرفه نباشند، مخصوصا در کشورهای درحال‌توسعه که قدرت خرید محدود است. یکی دیگر از موانع مهم در پذیرش انبوه خودروهای برقی، فقدان زیرساخت‌های شارژ است. در بسیاری از نقاط جهان، ایستگاه‌‌‌های شارژ عمومی هنوز کمیاب هستند. این موضوع می‌تواند برای دارندگان EVها یک دردسر بزرگ باشد، به‌خصوص کسانی که به پارکینگ خصوصی دسترسی ندارند تا بتوانند وسایل نقلیه خود را شبانه شارژ کنند، همچنین تعداد محدودی از شارژرهای سریع در دسترس هستند که سفرهای طولانی را برای دارندگان EVها چالش‌‌‌برانگیز می‌کند.

تاثیرات زیست‌محیطی

درحالی‌که خودروهای برقی اغلب به‌عنوان جایگزینی پاک‌‌‌تر برای وسایل نقلیه ICE معرفی می‌شوند، مزایای زیست‌محیطی آنها به‌طور کامل مشخص نیست. تولید EVها، به‌ویژه باتری‌ها، هزینه‌های زیست‌محیطی گزافی به‌دنبال دارد. استخراج مواد خام مورد‌نیاز برای باتری‌ها، مانند لیتیوم، کبالت و نیکل، می‌تواند اثرات مخربی بر اکوسیستم‌‌‌ها و جوامع محلی داشته‌باشد، ضمن اینکه پیشرفت‌های قابل‌توجهی نیز در زمینه موتورهای احتراق داخلی حاصل شده‌است. شرکت‌هایی مانند رنو و جیلی در حال سرمایه‌گذاری در توسعه موتورهای بسیار کم‌‌‌ آلایندگی و فناوری‌های هیبریدی هستند.

یکی از پیشرفت‌های امیدوارکننده، استفاده از سوخت‌های مصنوعی است که می‌تواند از منابع تجدیدپذیر تولید شود و انتشار کربن خودروهای ICE را به‌طور قابل‌توجهی کاهش دهد. پذیرش مصرف‌کننده نقش اساسی در دوره گذار به‌EVها دارد، درحالی‌که پذیرندگان اولیه به سمت ‌EVها گرایش پیدا کرده‌اند، پذیرش گسترده، نیازمند رفع نگرانی‌هایی مانند مسافت رانندگی، راحتی شارژ و عملکرد خودرو است. آموزش مصرف‌کنندگان درباره مزایای EV‌ها و فراهم‌کردن فرصت‌های تجربه‌عملی مانند تست درایو و برنامه‌های اجاره‌‌‌ای می‌تواند به کاهش این نگرانی‌ها کمک کند. سیاست‌های دولتی نقش مهمی در شکل‌‌‌دادن به آینده حمل‌ونقل دارند. بسیاری از کشورها اهداف بلندپروازانه‌‌‌ای برای حذف تدریجی خودروهای ICE و ترویج‌EVها تعیین کرده‌اند. به‌عنوان مثال، اتحادیه اروپا قصد دارد تا سال‌2035 فروش خودروهای بنزینی و دیزلی جدید را ممنوع کند. در ایالات‌متحده، دولت جو بایدن اعلام‌کرده که نیمی از خودروهای جدید فروخته شده تا سال‌2030 باید بدون آلایندگی باشند. سیاست‌هایی که از تحقیق و توسعه، یارانه خرید‌EVها و سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها حمایت می‌کنند، برای دستیابی به این اهداف ضروری هستند.

انتقال هیبریدی

بسیاری از کارشناسان انرژی اعتقاد دارند؛ انتقال از خودروهای گازسوز به برقی ممکن است تدریجی باشد. خودروهای هیبریدی که موتورهای احتراق داخلی را با موتورهای الکتریکی ترکیب می‌کنند، یک راه‌‌‌حل میان‌‌‌مرحله‌‌‌ای عملی هستند. هیبریدی‌‌‌ها می‌توانند با کاهش مصرف سوخت و آلایندگی و همچنین کاهش اضطراب مرتبط با مسافت، به پل زدن به این شکاف کمک کنند. خلاصه اینکه آینده حمل‌ونقل بدون‌شک به سمت الکتریکی‌شدن پیش‌می‌رود، اما سفر به‌سوی جایگزینی کامل خودروهای بنزینی و گازسوز فرآیندی پیچیده و چندبعدی است، درحالی‌که‌EVها مزایای زیست‌محیطی و اقتصادی قابل‌توجهی ارائه می‌دهند، چالش‌های زیرساختی، فناوری و پذیرش مصرف‌کننده باید مورد‌توجه قرار گیرند. سیاستگذاران، خودروسازان و مصرف‌کنندگان همگی در این انتقال نقش دارند. با ادامه پیشرفت‌‌‌ها و افزایش پذیرش، رویای آینده‌‌‌ای کاملا برقی دور از دسترس به‌نظر نمی‌رسد، اما به تلاش و همکاری هماهنگ در تمامی بخش‌های مختلف جامعه نیاز دارد.